Zatrzymanie moczu u starszej osoby nie jest chorobą, ale stanem, który jest związany z problemami zdrowotnymi, takimi jak rozrost gruczołu krokowego u mężczyzn lub niskie położenie macicy u kobiet. Średni wiek mężczyzn i kobiet borykającymi się z tym problemem wynosi 55 lat. Przeanalizuj z nami przyczyny i objawy zatrzymania moczu, być może pomoże Ci to w podjęciu właściwych kroków do utrzymania pełnego zdrowia.  

Czym jest zatrzymanie moczu ?

Zatrzymanie moczu u osób starszych to niezdolność do całkowitego opróżnienia pęcherza moczowego. Ryzyko nietrzymania moczu wzrasta po 50. roku życia z powodu znacznego spadku fizjologicznego napięcia mięśniowego i regularnego stosowania wielu leków, które pośrednio wpływają na funkcjonowanie pęcherza moczowego. Wiek zwiększa również częstość występowania chorób i schorzeń, które powodują trwałą lub czasową niedrożność światła otworu odpływowego moczowodu. Złogi, guzy, skrzepy krwi i kamienie nerkowe mogą uniemożliwić opróżnianie pęcherza w stopniu wymagającym interwencji medycznej. 

Ostre zatrzymanie moczu u starszej osoby występuje nagle, powodując silny ból i pieczenie podczas mikcji. Jeśli dana osoba nagle przestaje oddawać mocz, ważne jest, aby natychmiast zwrócić się o pomoc lekarską, ponieważ jest to stan zagrażający życiu. Ostre zatrzymanie moczu jest powszechne u starszych mężczyzn, a prawdopodobieństwo jego wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem. Wstrzymanie moczu u mężczyzn występuje częściej u starszych mężczyzn, a prawdopodobieństwo jego wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem. Około jeden na dziesięciu mężczyzn w wieku powyżej 70 lat i prawie jeden na trzech mężczyzn w wieku powyżej 80 lat zachoruje na ostre zatrzymanie moczu w ciągu pięciu lat.

Przewlekłe zatrzymanie moczu u starszej osoby rozwija się z czasem. Osoby z przewlekłym zatrzymaniem moczu mogą oddawać mocz, ale nie mogą całkowicie opróżnić pęcherza. Wiele osób z przewlekłym zatrzymaniem moczu nie wie, że cierpi na tę chorobę, ponieważ mogą nie odczuwać żadnych objawów.

Zatrzymanie moczu objawy

Wstrzymanie moczu u mężczyzn może rozwinąć kilka powikłań a w tym:

  • Zakażenie dróg moczowych

Gdy drogi moczowe są całkowicie opróżnione, bakterie, które normalnie dostają się do dróg moczowych, są wypłukiwane podczas oddawania moczu. W przypadku zatrzymania moczu u starszej osoby, mocz nie wypływa całkowicie, co pozwala bakteriom na namnażanie się i zakażenie dróg moczowych. Poważne problemy mogą wystąpić, jeśli infekcja przedostanie się na nerki.

  • Uszkodzenie pęcherza moczowego

Nieleczone przez długi czas zatrzymanie moczu u starszej osoby może prowadzić do nadmiernego rozciągnięcia i upośledzenia funkcjonowania pęcherza moczowego.

  • Uszkodzenie nerek

Układ moczowy został zaprojektowany tak, aby mocz płynął z nerek, przez moczowody, do pęcherza moczowego i przez cewkę moczową wydostawał się na zewnątrz., całkowite opróżnienie pęcherza moczowego jest niemożliwe, przez to mocz może cofać się do nerek. Duża ilość moczu może przepełnić pojemność nerki co powoduje , że one puchną i naciskają na pobliskie narządy. Ciśnienie to może uszkodzić nerki, a w niektórych przypadkach może prowadzić do przewlekłej choroby nerek i niewydolności nerek.

  • Niewydolność nerek

 Układ moczowy jest zaprojektowany w taki sposób, że mocz przepływa z nerek przez moczowody do pęcherza moczowego i wypływa przez cewkę moczową.  W przypadku wstrzymania moczu u mężczyzn, pęcherz nie może zostać  całkowicie opróżniony, a mocz może cofać się do nerek. Duże ilości moczu mogą przeciążać nerki, powodując ich obrzęki, co w rezultacie wywiera spory nacisk na pobliskie narządy. Ciśnienie to może uszkodzić nerki, a w niektórych przypadkach prowadzić do przewlekłej choroby nerek i niewydolności nerek.

  • Nietrzymanie moczu

Gdy pęcherz nie opróżnia się całkowicie, może to prowadzić do wycieku moczu, zwanego nietrzymaniem moczu z przepełnienia.

Przyczyny wstrzymania moczu u mężczyzn:

  • Zablokowanie drogi moczowodu poprzez kamienie nerkowe, skrzepy, guzy lub inne czynniki mogące prowadzić do zablokowania cewki moczowej
  • Leki przyjmowane na inne schorzenia w tym niektóre leki obniżające ciśnienie krwi, leki   przeciwpsychotyczne oraz leki zwiotczające mięśnie
  • Problemy w układzie nerwowym, które zakłócają sposób przekazania informacji między mózgiem a układem moczowym
  • Infekcje lub obrzęki, które uniemożliwiają wydalanie moczu z organizmu
  • Operacje w obrębie pęcherza moczowego
  • Powiększona prostata
  • Niedrożność ujścia pęcherza moczowego
  • Cystocele stan, w którym pęcherz może zwisać do pochwy.
  • Rectocele stan, w którym odbytnica zwisa do ściany pochwy.
  • Zwężenie cewki moczowej gdzie cewka moczowa zwęża się z powodu tkanki bliznowatej.

Zatrzymanie moczu objawy:

  • Trudności z rozpoczęciem oddawania moczu
  • Słaby, powolny lub niekontrolowany strumień moczu.
  • Uczucie, parcia na pęcherz moczowy
  • Wyciekanie moczu
  • Budzenie się kilka razy w nocy, aby się wysikać
  • Niezdolność do całkowitego opróżnienia pęcherza podczas oddawania moczu
  • Częste oddawanie moczu w małych ilościach
  • Pilna potrzeba oddania moczu, ale z niewielkim powodzeniem
  • Odczuwanie potrzeby oddania moczu po zakończeniu oddawania moczu
  • Ból lub dyskomfort w dolnej części brzucha

Zatrzymanie moczu po wyjęciu cewnika

Zatrzymanie moczu po wyjęciu cewnika jest częstym problemem, dotykającym 10-20% pacjentów. Zatrzymanie moczu jest objawem niemożności opróżnienia pęcherza, co może prowadzić do dyskomfortu i powikłań. W przypadku trudności z samodzielnym oddawaniem moczu, stosuje się cewnik moczowy. Pomaga on zbadać i oczyścić pęcherz przed i po operacji. Cewniki są usuwane po kilku minutach, godzinach lub dniach, w zależności od rodzaju cewnika i jego przeznaczenia.

Wczesne usunięcie cewnika jest skuteczne, ale niektóre osoby doświadczają ostrego zatrzymania moczu po wyjęciu cewnika. Z drugiej strony, jeśli po usunięciu cewnika występują problemy z odpływem moczu, należy rozważyć zwężenie cewki moczowej lub zespolenia. Środki samoopieki, takie jak nawodnienie, regularne ćwiczenia mięśni dna miednicy i zdrowa dieta są niezbędne, aby zapobiec zatrzymaniu moczu po wyjęciu cewnika. Środki te pomagają utrzymać funkcję pęcherza i zmniejszyć ryzyko powikłań. Ponieważ istnieją różne rodzaje leczenia zatrzymania moczu, rekonwalescencja po usunięciu cewnika również zależy od rodzaju leczenia. Czas rekonwalescencji może wynosić od dwóch dni do kilku miesięcy. Aby zmniejszyć ryzyko zatrzymania moczu po wyjęciu cewnika, ważne jest nie tylko przestrzeganie instrukcji po cewnikowaniu, ale także nawodnienie i wykonywanie ćwiczeń mięśni dna miednicy zgodnie z zaleceniami lekarza.

Jak leczyć zatrzymanie moczu?

Zatrzymanie moczu co robić: 

Przepisane leki mogą pomóc rozluźnić mięśnie pęcherza lub zmniejszyć obrzęk cewki moczowej.

Trening pęcherza moczowego obfity w techniki pomagające pęcherzowi odzyskać normalne funkcjonowanie, w tym oddawanie moczu w określonym czasie i ćwiczenia dna miednicy.

 Cewnikowanie przerywane to tymczasowe stosowanie cewnika w celu opróżniania pęcherza w regularnych odstępach czasu.

 Operacja w przypadku fizycznej niedrożności, zabiegi mające na celu usunięcie lub zmniejszenie blokad, takich jak powiększona prostata.

 Fizykoterapia, wprowadzenie ćwiczeń i terapii wzmacniających mięśnie pęcherza i dna miednicy.

 Nawodnienie inaczej zapewnienie odpowiedniego spożycia płynów, aby pomóc wypłukać pęcherz i zmniejszyć ryzyko infekcji.

 Zmiany stylu życia czyli dostosowanie diety, spożycia płynów i nawyków w łazience w celu wsparcia zdrowia pęcherza

Leczenie postaci przewlekłej zależy od przyczyny. Może ono obejmować jedną z poniższych metod lub ich kombinację:

  • Leki.
  • Operacja.
  • Opcje niechirurgiczne (zmiany w zachowaniu)

mgr. Fizjoterapii, lic. Pielęgniarstwa Monika Pasich