Opiekun niesie pomoc w zaspokajaniu fizycznych i emocjonalnych potrzeb osoby starszej, jednocześnie radząc sobie z codziennymi własnymi obowiązkami. Rola opiekuna w życiu seniora jest niezwykle ważna, ponieważ osoby starsze często cierpią na różne schorzenia w tym zaburzenia ruchu i nie są w stanie samodzielnie zapewnić sobie odpowiedniej opieki.

Opieka nad swoimi rodzicami

Starzenie się jest nieuniknioną częścią życia każdego człowieka, jednak często nie zdajemy sobie sprawy, jak duży może mieć wpływ na całą rodzinę. Często obowiązki związane z opieką nad starszymi rodzicami spadają na dorosłe dzieci. Nawet jeśli rodzice cieszą się dobrym zdrowiem, ich potrzeby będą się z czasem zmieniać i wkrótce mogą potrzebować wsparcia z zewnątrz.

Opieka nad osobą starszą przez członka rodziny musi opierać się na wzajemnym szacunku oraz poszanowaniu intymności oraz godności seniora. Zapewniając opiekę nad członkiem rodziny, warto porozmawiać z nim o jego potrzebach pielęgnacyjnych, lękach i obawach związanymi z czynnościami opiekuńczymi, aby zapewnić bezpieczeństwo i wysoki poziom udzielanej opieki. 

Opieka nad osobą starszą przez członka rodziny wymaga poświęcenia nie tylko czasu, ale także siebie jako osoby. Przystosowanie się do potrzeb wynikających ze stanu zdrowia ukochanej osoby oraz zapewnienie jej odpowiedniej pomocy medycznej wymaga sporego zaangażowania przez członków rodziny. Ważne jest, aby wyrazić swoje obawy dotyczące zadań, których uważasz, że nie możesz wykonać. Na przykład, masz chore plecy, ale twoja ukochana osoba potrzebuje pomocy w poruszaniu się. Pielęgniarka opieki domowej tzw. środowiskowej może pomóc w opracowaniu innych planów i znalezieniu źródeł pomocy. Ważne jest, aby zgłaszać własne ograniczenia zarówno pielęgniarce, jak i seniorowi, gdy opieka jest wdrażana.

Jako opiekun osoby starszej w rodzinie możesz uczestniczyć w wizytach lekarskich wraz z seniorem. W tej roli musisz być obecny, zadawać pytania i pomagać seniorowi w podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia. Osoba starsza może wyznaczyć członka rodziny do pełnienia funkcji pełnomocnika medycznego, aby w przypadku, gdy nie będzie w stanie podejmować decyzji, móc podjąć ją w jej imieniu. Ważne jest prawidłowe zorganizowanie w przechowywaniu wszystkich dokumentów medycznych niezbędnych do opieki w jednym miejscu. Jest to bardzo pomocne i może pomóc w radzeniu sobie ze stresem związanym z zarządzaniem receptami, harmonogramami i dokumentami medycznymi.

Opieka nad osobą starszą przez członka rodziny będzie wymagać dodatkowych środków ostrożności. Być może będzie trzeba przemeblować sypialnie, tak aby zmieściło się łózko rehabilitacyjne lub zainstalować specjalne barierki w łazience tak, aby zapewnić osobie starszej bezpieczeństwo. By nie narazić seniora na upadki poprzez chodzenie po schodach należy tak zaaranżować wnętrze domu, by bez przeszkód mógł się poruszać. Możesz także zainstalować poręcze w łazience w pobliżu prysznica, usunąć wszelkie dywany lub zaczepy dywanowe, które mogą być niebezpieczne i zainstalować lampki nocne w ciemniejszych miejscach. Pełniąc całodobową opiekę nad osobami starszymi w domu, ważne jest, aby zarządzać jak największą liczbą zagrożeń.

Opiekun osoby starszej w rodzinie pracujący w pełnym wymiarze godzin, musi przygotować harmonogram dnia, tak aby senior miał zapewnioną pomoc.

Całodobowa opieka nad osobami starszymi może w dłuższej perspektywie czasu doprowadzić do  wypalenia, zwłaszcza gdy opiekunem jest członek rodziny.  Należy znaleźć trochę czasu dla siebie, aby się zrelaksować i mieć własną przestrzeń. W tym celu doskonale sprawdza się pomoc innych członków rodziny lub pomoc pielęgniarki środowiskowej.

Opieka nad seniorem-trudności i problemy z którymi można się spotkać

Procesy starzenia wpływają na ocenę własnego wizerunku, co dla osób starszych może być nieakceptowalne i objawiać się pogorszeniem ich stanu zdrowia. U osoby starszej euforia często przeplata się ze smutkiem, a nawet depresją i może trwać krócej lub dłużej. Ta labilność emocjonalna oznacza, że opiekun może mieć trudności z oceną, jak właściwie wspierać seniora.

Wraz z wiekiem demencja i trudności w komunikacji wynikające ze słabego wzroku i słuchu stają się problemem w opiece nad osobami starszymi. Komunikacja jest kluczem do wzajemnego wspierania się. Ważne jest, aby dzielić się z seniorem własnymi uczuciami i emocjami, zachowując przy tym troskę i wsparcie.

Bycie opiekunem może oznaczać konieczność odgrywania wielu ról jednocześnie, w tym bycia przyjacielem, powiernikiem, pielęgniarką i asystentem. Rolę opiekuna można pełnić stopniowo, przez pewien okres czasu  lub nagle, na przykład w przypadku opieki nad seniorem po zawale serca. Opiekun osoby starszej w rodzinie powinien skupić się na pomocy, wsparciu i edukacji seniora, aby mógł przystosować się do nowego życia z niewydolnością serca.

Opieka nad seniorem może być wyczerpująca emocjonalnie i fizycznie. Ważne jest, aby priorytetowo traktować samoopiekę, aby zapobiec wypaleniu opiekuna. Może to obejmować robienie przerw, szukanie wsparcia u innych członków rodziny lub w grupie wsparcia oraz angażowanie się w czynności, które przynoszą radość i relaks.

Nawet jeśli członek rodziny bardzo pragnie samodzielnie zaopiekować się osobą starszą, może nadejść moment, w którym opieka nad seniorem będzie wymagała więcej czasu, a to utrudni wykonywanie codziennych obowiązków rodzinnych i zawodowych opiekuna. Na tym etapie może zaistnieć potrzeba rozważenia zatrudnienia profesjonalnego opiekuna, który pomoże w opiece nad osobą starszą i zapewni zaspokojenie jej potrzeb. Jest to szczególnie ważne w przypadku seniorów ze złożonymi chorobami lub niepełnosprawnością ruchową.

Jak sobie radzić ze stresem opiekując się seniorem

Opieka nad seniorem to szlachetna czynność i nie każdy może podjąć się wyzwania, jakim jest bycie opiekunem. Opiekunowie muszą skupić całą swoją uwagę na swoich podopiecznych. Całodobowa opieka nad osobami starszymi może stanowić dodatkowe obciążenie odpowiedzialnością. Spędzanie tak długiego czasu sam na sam z osobą o złożonych potrzebach opiekuńczych, może spowodować, że opiekunowie nie będą zwracać uwagi na siebie, co może prowadzić do powstania stresu i chorób.

Zdrowy umysł jest tak samo ważny jak zdrowe ciało. Zarówno zdrowie psychiczne, jak i fizyczne są niezbędne, aby być szczęśliwym i silnym. Dlatego opiekunowie muszą dbać zarówno o umysł, jak i ciało, aby móc radzić sobie ze stresem związanym z opieką i być w stanie zapewnić opiekę w sposób wydajny i skuteczny.

Poniższe wskazówki dotyczące radzenia sobie ze stresem dla opiekunów pomogą im zachować zdrowie ze względu na charakter tej pracy:

  • Warto spotykać się z przyjaciółmi, uprawiać sport i korzystać z dostępnych rozrywek. Regularne zajęcia na świeżym powietrzu z przyjaciółmi mogą odświeżyć umysł i zregenerować siły. Aktywność towarzyska nie może jednak kolidować z obowiązkami opieki nad seniorem.
  • Korzystanie z grup wsparcia to świetny sposób na złagodzenie zmartwień. Grupy wsparcia dla opiekunów pomagają nawiązać kontakt z innymi opiekunami i dowiedzieć się, jak radzić sobie z różnymi wyzwaniami związanymi z opieką nad osobami starszymi.
  • Poświęcenie godziny lub dwóch na obejrzenie filmu, poczytanie książki na świeżym powietrzu, wyjazd na wakacje lub pójście na kawę, może pomóc w zmniejszeniu stresu. Nawet samodzielny spacer jest dobrym sposobem na rozładowanie napięcia emocjonalnego związanego z opieką nad seniorem.

Aby czerpać satysfakcję z pomagania innym, każdy opiekun opiekujący się osobami starszymi musi dbać o swój dobrostan emocjonalny, psychiczny, fizyczny i duchowy. To klucz do poradzenia sobie ze stresem i zapewnienia seniorowi jak najlepszej opieki. Dbanie o siebie to nie tylko ośmiogodzinny sen i zdrowe odżywianie. Ważne jest również, aby regularnie wychodzić z domu, świętować małe zwycięstwa i od czasu do czasu sprawić sobie przyjemność.

Wielu z nas w pewnym momencie życia będzie miało obowiązki opiekuńcze. Wyzwania, przed którymi stajemy, mogą przybierać różne formy. Zrozumienie stanu zdrowia seniora, różnych metod leczenia, sposobów radzenia sobie z chorobą i jej postępów pomaga nam lepiej przygotować się i pełnić rolę opiekunów w tym sprawować lepszą opiekę nad seniorem.

 

                                                                                         mgr. fizjoterapii, lic. pielęgniarstwa Monika Pasich