Menopauza definiowana jest jako zakończenie okresu rozrodczego kobiety. Choć ten etap życia jest powszechnie znany, warto o nim pamiętać i podkreślać jego ważną rolę w życiu kobiety. Menopauza oficjalnie występuje, gdy kobieta przestaje miesiączkować, podczas gdy premenopauza, czyli okres przejściowy, występuje przed menopauzą i stanowi zagadkę dla wielu kobiet.

Premenopauza - kiedy?

Jeśli kobieta budzi się z nocnymi potami, a miesiączki ma nieregularne i często towarzyszą im obfite krwawienia oraz dłuższe cykle, prawdopodobnie jest w okresie przed menopauzą.

Premenopauza rozpoczyna się zwykle u kobiet po 40 roku życia i może trwać nawet do 55 roku życia, chociaż okres ten jest zróżnicowany w zależności od indywidualnych predyspozycji. W tym czasie jajniki zmniejszają swą objętość i dlatego wytwarzają mniej estrogenu, co z kolei przyczynia się do powstania wielu objawów. Okres przedmenopauzalny trwa średnio 4-6 lat, ale może trwać także do 10 lat. Według wielu ekspertów okres przed menopauzą rozpoczyna się nieregularnymi cyklami menstruacyjnymi wynikającymi z pogarszającej się funkcji jajników i kończy rok po ostatniej miesiączce. U niektórych kobiet miesiączki mogą kończyć się mniej lub bardziej nagle, podczas gdy inne mogą miesiączkować nieregularnie przez lata.

Okres zwany premenopauzą to okres przejściowy, z którym musi sobie poradzić każda kobieta. To przejście ma dwa etapy:

  • Wczesny etap okresu przedmenopauzalnego, kiedy można zaobserwować nagły wzrost poziomu estrogenów, dotykający zwykle kobiety po 30. roku życia i charakteryzujący się zmianami długości cyklu menstruacyjnego.
  • Późny etap okresu przedmenopauzalnego, który zwykle występuje u kobiet po 40. lub 50. roku życia. W późnej fazie premenopauzy kobiety stopniowo tracą miesiączki, aż w końcu ustają. Znaczący spadek poziomu estrogenów powoduje typowe objawy suchości pochwy i uderzenia gorąca, które mogą utrzymywać się dłużej niż 5 lat. 

Okres przedmenopauzalny - co to jest?

Menopauza to naturalny proces, który zwykle rozwija się stopniowo między 45. a 55. rokiem życia. Zachodzi, gdy jajniki kobiety przestają wytwarzać komórki jajowe i zmniejsza się produkcja żeńskich hormonów estrogenu i progesteronu. Początki menopauzy mogą również wystąpić, gdy jajniki kobiety zostaną uszkodzone w wyniku niektórych chorób, leczenia onkologicznego lub gdy zostaną usunięte chirurgicznie. Po tym, jak miesiączki ustaną na 12 miesięcy, uznaje się, że kobieta osiągnęła menopauzę. Przeciętne kobiety w Polsce przechodzą menopauzę około 50. roku życia, choć menopauza może wystąpić także w młodszym lub starszym wieku.

Przed menopauzą ciało kobiety przechodzi okres premenopauzy. Na tym etapie organizm przygotowuje się do wejścia w okres menopauzy. Premenopauza to etap życia poprzedzający ostatnią miesiączkę. Zmiany hormonalne w tym okresie mogą czasami być tak zmienne jak pogoda. Jednego dnia mogą wystąpić nagłe fale upałów takie jak uderzenia gorąca lub nocne poty. Następnego dnia może być deszczowo np.: płaczliwość lub wahania nastroju bez wyraźnego powodu.

Kobiety są świadome istotnych zmian związanych z nadejściem menopauzy, jednak znacznie mniej mówi się o fazie poprzedzającej menopauzę – okresie przedmenopauzalnym. Dlatego kobiety często obwiniają stres lub wiek za objawy spowodowane wahaniami hormonów płciowych. Większość kobiet nawet nie spodziewa się uderzeń gorąca aż do osiągnięcia menopauzy, więc może to być dużą niespodzianką jeśli ten objaw pojawi się dużo wcześniej. Jeśli przerwa między miesiączkami przekracza 60 dni, może to oznaczać, że dobiega końca okres przedmenopauzalny.

Okres przedmenopauzalny objawy

Zmiany w cyklu menstruacyjnym z biegiem czasu mogą wskazywać na rozpoczęcie się okresu przedmenopauzalnego. Objawy perimenopauzy mogą obejmować:

  • nieregularne miesiączki,
  • okresy, które są cięższe lub lżejsze niż normalnie,
  • zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS ),
  • tkliwość piersi,
  • przyrost masy ciała,
  • zmiany w owłosieniu,
  • kołatanie serca,
  • bóle głowy,
  • utrata popędu płciowego,
  • trudności z koncentracją,
  • zapominanie,
  • bóle mięśni,
  • infekcje dróg moczowych (ZUM),
  • problemy z płodnością u kobiet, które próbują zajść w ciążę,
  • podwyższony zły cholesterol,

Najbardziej widoczne objawy okresu przedmenopauzalnego obejmują:

  • Nieregularna miesiączka. W okresie przed menopauzą kobiety doświadczają zmian w cyklach menstruacyjnych. Czas pomiędzy miesiączkami może być krótszy lub dłuższy, a krwawienie może być bardziej obfite lub mniej. Uwagę należy zwrócić na krwawienie występujące po menopauzie, które nie jest normalne i może być oznaką poważnego stanu.
  • Uderzenia gorąca i nocne poty. U kobiet uderzenia gorąca często objawiają się nagłym wzrostem temperatury ciała, po którym następuje pocenie się i dreszcze. Niektóre kobiety zgłaszają, że podczas premenopauzy odczuwają zwiększony niepokój oraz wahania nastroju. W większości przypadków uderzenia gorąca utrzymują się od trzech do pięciu lat, ale u niektórych kobiet występują one przez wiele lat po menopauzie. Kobiety, które miały usunięte chirurgicznie oba jajniki i nie stosują terapii hormonalnej, mogą doświadczać silniejszych uderzeń gorąca niż kobiety, które w sposób naturalny przechodzą menopauzę.
  • Trudności ze snem. Bezsenność jest powszechna w okresie przedmenopauzalnym. Może być spowodowana uderzeniami gorąca lub może być niezależnym objawem zmian hormonalnych.
  • Suchość pochwy. Spadek estrogenu  wysusza błonę pochwy co może powodować swędzenie i ból podczas stosunku płciowego.
  • Zmiany nastroju. Kobiety mogą być obarczone większym ryzykiem zachorowania na depresję, jeśli w przeszłości miały poważne wahania nastroju lub  depresję kliniczną.
  • Depresja zapoczątkowana w okresie przedmenopauzalnym zwykle ustępuje w ciągu kilku lat po zakończeniu menopauzy.
  • Nietrzymanie moczu.  W wyniku premenopauzy spada poziom estrogenów, wyściółka cewki moczowej i pęcherza staje się cieńsza, co może przyczyniać się zarówno do wysiłkowego, jak i naglącego nietrzymania moczu.
  • Przybranie na wadze.Przyrost masy ciała jest powszechny w okresie przed menopauzą, zwłaszcza dotyczy osób między 50 a 59 rokiem życia. Przyrost masy ciała w jamie brzusznej to tzw. kształt jabłka, który jest szczególnym czynnikiem ryzyka chorób serca, cukrzycy i wielu innych problemów zdrowotnych. Wyższy wskaźnik masy ciała (BMI) może być również powiązany ze zwiększonym ryzykiem częstszych lub silniejszych uderzeń gorąca.

Premenopauza a płodność

W przypadku kobiet, które chcą zajść w ciążę w okresie przedmenopauzalnym, zajście w ciążę jest możliwe, chociaż może to zająć trochę czasu.

W późniejszych stadiach premenopauzy owulacja  występuje rzadziej, a nawet jeśli wystąpi, jakość komórek jajowych może być gorsza, a hormony związane z owulacją mogą nie być  wystarczająco optymalne, aby utrzymać ciążę. Z tych wszystkich powodów ciąża jest rzadka, ale jest możliwa. Innymi słowy, nawet jeśli Twój cykl menstruacyjny jest nieregularny, a poziom hormonów się zmienia, Twoje jajniki będą nadal uwalniać komórki jajowe w celu zapłodnienia. Kobieta może zajść w ciążę, jeśli nadal miesiączkuje. Kobiety w okresie przedmenopauzalnym częściej zachodzą w ciążę wcześniej niż kobiety po czterdziestce lub na początku pięćdziesiątki.

Warto mieć świadomość powikłań, które mogą wystąpić w czasie ciąży, a zwłaszcza w okresie przedmenopauzalnym.  Kobiety częściej cierpią na choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca i wysokie ciśnienie krwi, które mogą zwiększać ryzyko powikłań ciąży. Ponadto donoszenie ciąży  może być trudne. Ryzyko poronienia znacznie wzrasta pod koniec 30. i 40.roku życia, głównie z powodu obniżonej jakości komórek jajowych i nieprawidłowości hormonalnych.  Ponadto u przyszłych matek istnieje większe ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego, cukrzycy ciążowej i innych powikłań ciąży, a także zwiększone ryzyko dla ich dzieci, w tym niska masa urodzeniowa, przedwczesny poród, nieprawidłowości chromosomalne i powikłania w czasie cesarskiego cięcia.

Jak rozpoznać menopauzę?  

Przeczytaj artykuł klikając TUTAJ

                                                                                         mgr. fizjoterapii, lic. pielęgniarstwa Monika Pasich