Fizjologiczny śluz jest produkowany przez gruczoły układu rodnego. Występuje u każdej zdrowej kobiety i pełni bardzo ważne funkcje. Kiedy naturalna wydzielina z pochwy powinna być powodem do obaw? Czym charakteryzują się upławy? W jaki sposób można je odróżnić od prawidłowej wydzieliny z pochwy? Podpowiadamy.


Czym są upławy?

Wydzielina pochwowa stanowi bardzo ważny element dróg rodnych. Wytwarzana jest naturalnie u zdrowych kobiet. Za produkcję fizjologicznej wydzieliny odpowiadają gruczoły błony śluzowej macicy (endometrium), jajowodów oraz pochwy. Naturalny śluz pełni funkcję ochronną i wpływa na płodność. Przede wszystkim chroni przed infekcjami układu rozrodczego. Dodatkowo nawilża pochwę, usuwa zanieczyszczenia z dróg rodnych oraz pozwala na zajście w ciąże. W zależności od fazy cyklu miesiączkowego może nieznacznie zmienić się jego ilość, gęstość czy barwa. Kiedy krwawienie ustaje jest wodnisty, a w czasie owulacji gęstszy, ciągnący oraz lepki.

Pod określeniem upławy kryje się nadmierna oraz nieprawidłowa wydzielina z pochwy. Jej wygląd i zapach wskazuje na zmieniony stan flory bakteryjnej. Upławy mają charakter patologiczny. Pojawiają się wtedy, gdy w układzie rodnym rozwija się stan zapalny, infekcja bądź inny proces chorobowy. Przede wszystkim różnią się konsystencją i zabarwieniem. Mogą być koloru białego, żółtego, zielonego lub szarego. Najczęściej są wywołane przez drożdżaki, bakterie lub pierwotniaki. Często stanowią pierwszy objaw chorób przenoszonych drogą płciową. Mogą też sygnalizować nowotwory rozwijające się w obrębie narządu rodnego.

Jak odróżnić prawidłową wydzielinę z pochwy od upławów?

W pochwie powinna się znajdować umiarkowana ilość przejrzystego i bezwonnego śluzu. Prawidłowa wydzielina pochwowa występuje w różnych ilościach w poszczególnych fazach cyklu. Dzieje się tak ze względu na fakt, że gruczoły błony śluzowej macicy pracują zgodnie z rytmem ustalonym przez hormony. Wydzielina może się również zmieniać pod wpływem stosowania hormonalnej antykoncepcji. Jej barwa, konsystencja czy zapach jest indywidualna dla każdej kobiety.

  • W I fazie cyklu pojawia się śluz, ale niektóre kobiety doświadczają suchości w pochwie.
  • W II przybiera obfitą konsystencję, która wyglądem przypomina białko jaja kurzego.
  • W III fazie cyklu śluz jest gęsty i taki pozostaje do dnia miesiączki.
  • W IV występuje krwawienie. Śluz jest wydzielany z krwią menstruacyjną.

Upławy to chorobowo zmieniona wydzielina, która zwykle świadczy o rozwijającej się infekcji. Charakterystyczna jest zmiana jej koloru wraz z towarzyszącym nieprzyjemnym zapachem. Na bieliźnie można zaobserwować większą ilość śluzu, który nie wchłania się w majtki. W przypadku upławów tworzą się grudki, a konsystencja wydzieliny przypomina twaróg. Może też pojawić się plamienie, bóle podbrzusza niezwiązane z miesiączką, pieczenie lub świąd miejsc intymnych. Wydzielina ma często nieprzyjemny rybi zapach.

Białe upławy

Jak wspomniano wcześniej powodem do niepokoju jest zmiana konsystencji, koloru i zapachu śluzu. Może wskazywać na stan, który wymaga leczenia. Zwłaszcza wtedy, gdy zmienionej wydzielinie towarzyszy silny świąd lub uczucie pieczenia. Do wizyty w gabinecie ginekologicznym powinny skłonić gęste i białe upławy o konsystencji zbliżonej do twarogu. Zwykle nie mają charakterystycznego zapachu. Najczęściej są oznaką infekcji drożdżakowej, czyli grzybicy pochwy. To jeden z najczęstszych problemów, z jakim zgłasza się większość kobiet do lekarza ginekologa.

Kolory upławów a infekcje

Nadmierna i nieprawidłowa wydzielina wskazuje najczęściej na stan zapalny w obrębie narządów płciowych. Może świadczyć o zakażeniach bakteryjnych, wirusowych lub grzybiczych. Niejednokrotnie pojawia się również na skutek zanikowego zapalenia pochwy lub alergii kontaktowej. Może sygnalizować rozwój wodniaków jajowodów lub nawet chorób nowotworowych.

  • Brązowe upławy – niekiedy są spowodowane przez niegroźne infekcje. Mogą też wskazywać na schorzenia weneryczne przenoszone drogą płciową. W rzadkich przypadkach świadczy o raku endometrium lub nowotworze szyjki macicy. Niewielka ilość brązowej wydzieliny pojawia się całkowicie naturalnie między miesiączkami.
  • Szarobiałe obfite upławy przed okresem o nieprzyjemnym rybim zapachu – mogą świadczyć o bakteryjnym zapaleniu pochwy, tzw. waginozie. Za występowanie tej wydzieliny odpowiada zazwyczaj bakteria Gardnerella vaginalis. Szarobiałe i obfite upławy mogą też być objawem zakażenia rzęsistkiem pochwowym. Do rozpoznania schorzenia stosuje się tzw. kryteria Amsela.
  • Zielone lub żółte upławy – zawsze powinny być skonsultowane z lekarzem ginekologiem. Mogą świadczyć o infekcjach bakteryjnych bądź grzybiczych, nadżerce szyjki macicy, rzęsistkowicy czy zanikowym zapaleniu pochwy. Zwykle towarzyszy im ból, świąd lub obrzęk sromu.
  • Różowe upławy po stosunku – zazwyczaj wynikają z zabarwienia fizjologicznej wydzieliny krwią i nie świadczą o infekcji bakteryjnej czy grzybiczej. Mogą pojawiać się na skutek otarć, ze względu na suchość pochwy. Często są spowodowane spadkiem poziomu estrogenów (np. podczas menopauzy lub ciąży).

Upławy – leczenie

Szczególne znaczenie ma diagnostyka, która pozwala na wykrycie nieprawidłowości w układzie rozrodczym. Upławy są zazwyczaj objawem zakażenia bakteryjnego lub infekcji grzybiczej. W związku z tym wymagają najczęściej zastosowania leczenia farmakologicznego. W większości przypadków zastosowanie znajdują antybiotyki zawierające w składzie metronidazol lub klindamycynę. Niejednokrotnie sprawdzają się również leki przeciwwirusowe oraz preparaty przeciwgrzybicze.

W leczeniu stanów zapalnych mogą okazać się pomocne nasiadówki z naparu rumianku czy kory dębu, środki doustne lub w postaci globulek dopochwowych. Warto też stosować miejscowo maści oraz kremy przeciwgrzybiczne. Jeśli uciążliwe objawy nie znikną po kilku dniach, najlepiej skonsultować się z lekarzem ginekologiem bądź zasięgnąć porady farmaceuty.