Czym jest zasiłek pielęgnacyjny?

Zasiłek pielęgnacyjny jest jednym ze świadczeń opiekuńczych, mającym na celu pokrycie chociażby części kosztów, które wynikają z opieki nad osobą niepełnosprawną. Zasiłek pielęgnacyjny przyznawany jest bez uwzględniania wysokości dochodów danej osoby. Zasiłek wypłacany jest co miesiąc, po wydaniu decyzji o jego przyznaniu. 

Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony dla osób, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane bezterminowo. Jeżeli powyższe orzeczenia przyznane są na konkretny okres, wówczas zasiłek pielęgnacyjny przysługuje do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

Komu w 2022 roku przysługuje zasiłek pielęgnacyjny

Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych, zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:

  • niepełnosprawnemu dziecku,
  • osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, posiadającej orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, posiadającej orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia,
  • osobie powyżej 75. roku życia.

W jakich okolicznościach zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje?

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:

  • osobom, które przebywają w ośrodku, który zapewnia całodobowa opiekę np. w domu pomocy społecznej,
  • jeżeli członek rodziny osoby spełniającej warunki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego pobiera już tego typy świadczenia za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub umowy międzynarodowe stanowią inaczej,
  • osobom pobierającym dodatek pielęgnacyjny.

Zasiłek pielęgnacyjny i dodatek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny i dodatek pielęgnacyjny to dwa różne, niezależne od siebie świadczenia. Kryteria przyznania zasiłku zostały wyżej opisane, natomiast dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobom pobierającym rentę lub emeryturę i które zostały uznane przez lekarza orzecznika z ZUS za niezdolne do samodzielnej egzystencji. Osoby powyżej 75 r.ż. dostają dodatek pielęgnacyjny z urzędu, oznacza to, że nie muszą się specjalnie o niego ubiegać. Świadczenie to ma na celu pokrycie części kosztów utrzymania osoby, która jest niezdolna bądź częściowo niezdolna do samodzielnego funkcjonowania.

Dodatek pielęgnacyjny tak jak zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobom, które przebywają w ośrodkach, zapewniających całodobowe utrzymanie. Jednak jeżeli uprawniona osoba, przebywa poza daną instytucją przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu-dodatek pielęgnacyjny mu przysługuje.

Dodatek pielęgnacyjny jest corocznie waloryzowany i ulega podwyższeniu wraz z waloryzacją świadczeń emerytalnych. 1 marca każdego roku ma miejsce zmiana wysokości dodatku. Wysokość dodatku pielęgnacyjnego od 1 marca 2021 r. wynosi 239,66 zł. Należy wiedzieć, że dodatek pielęgnacyjny jest wolny od podatku dochodowego. Wypłata dodatku pielęgnacyjnego następuje wraz z wypłatą emerytury lub renty w terminach określonych w decyzji o przyznaniu tego świadczenia.

Różne są także źródła finansowania obydwu świadczeń. Zasiłek pielęgnacyjny przyznawany jest przez urząd miasta lub gminy, natomiast dodatek przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Istotną informacją jest fakt, iż zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobom, które pobierają dodatek pielęgnacyjny. W przypadku przyznania dodatku pielęgnacyjnego za okres, w którym został wypłacony zasiłek pielęgnacyjny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca emeryturę lub rentę pomniejszoną o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconego za ten okres zasiłku pielęgnacyjnego i przekazuje tę kwotę na rachunek bankowy organu właściwego.

Ile wynosi zasiłek pielęgnacyjny w 2022

Kwotę zasiłku pielęgnacyjnego określa rozporządzenie Rady Ministrów. Po ostatniej podwyżce wynosi on 215,84 zł. Zasiłek pielęgnacyjny nie wlicza się do dochodu rodziny, jednak ma już wpływ na dochód dziecka, w przypadku świadczeń z pomocy społecznej. Zgodnie z ustawą dochodem dziecka jest: renta wraz z dodatkiem dla sierot zupełnych, zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny a także alimenty. 

Zasiłek pielęgnacyjny nie jest opodatkowany, to znaczy, że nie trzeba go rozliczać w PIT. Zwolnienie z PIT oznacza w szczególności, że uzyskanych przychodów z zasiłku pielęgnacyjnego nie trzeba wykazywać w rocznych zeznaniach podatkowych PIT i nie oblicza się od nich ani nie płaci podatku dochodowego.

Czy w 2022 roku będzie podwyżka zasiłku pielęgnacyjnego

Kwota zasiłku pielęgnacyjnego podlega weryfikacji co 3 lata po weryfikacji Rady Ministrów progów dochodowych, które mają wpływ na wysokość świadczeń rodzinnych w tym m.in. zasiłków pielęgnacyjnych. Ostatnia weryfikacja miała miejsce w 2021 roku i zgodnie z obowiązującymi przepisami na bieżący rok (2022) nie przewiduje się podwyżki zasiłku pielęgnacyjnego.

Jak starać się o zasiłek pielęgnacyjny

Aby dostać zasiłek pielęgnacyjny należy złożyć wniosek w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Jeżeli realizacja świadczeń w danej gminie została przekazana innej jednostce organizacyjnej, w niej należy złożyć wniosek, może to być np. ośrodek pomocy społecznej. 

Dokumenty niezbędne do ubiegania się o zasiłek pielęgnacyjny:

  • wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego (Wniosek do pobrania pod artykułem)
  • skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający wiek dziecka,
  • orzeczenie: o niepełnosprawności lub o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem daty jej powstania lub o znacznym stopniu niepełnosprawności,

Ważne! Dokumenty te nie są wymagane w przypadku ubiegania się o zasiłek pielęgnacyjny osoby, która ukończyła 75 lat.

Jeśli wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego zostanie złożony w ciągu 3 miesięcy od wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub jego stopniu, zasiłek pielęgnacyjny będzie przysługiwać od miesiąca, w którym wpłynął wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności (jeśli był to np. styczeń a wniosek o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego złożony został w marcu, zasiłek pielęgnacyjny będzie przysługiwał od kwietnia).

Jeśli natomiast wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego złożony został po upływie trzech miesięcy od wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub jego stopniu, zasiłek pielęgnacyjny będzie przysługiwać od miesiąca złożenia wniosku o jego przyznanie.

Kto przyznaje zasiłek pielęgnacyjny

Przez długi czas ZUS zajmował się wypłatą zasiłku pielęgnacyjnego, przez co wiele osób uważa, że nadal tak jest. Obecnie obowiązek ten spoczywa na burmistrzach, prezydentach miast i wójtach. W momencie, kiedy zmienił się organ wypłacający zasiłek pielęgnacyjny, ZUS listownie poinformował o tym osoby upoważnione.

Przypominamy, że w czasie trwania epidemii Covid-19 obowiązuje przedłużenie ważności orzeczeń Chodzi dokładnie o stosowanie art. 15h ust. 1 pkt 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

„W związku z wejściem w życie specustawy z 31 marca 2020 r. wprowadzono zasadę ciągłości ważności orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. W odniesieniu do orzeczeń, których ważność upłynęła od 9 grudnia 2019 r. do  7 marca 2020 r. zasada ta jest zachowana, pod warunkiem złożenia w tym terminie wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia.”

Co to oznacza w praktyce?

W przypadku osób, którym ważność orzeczenia zakończyła się w czasie od 9 grudnia 2019 r. do 7 marca 2020 r. prawo do świadczeń uzależnionych od niepełnosprawności przedłużana była tylko pod warunkiem, że osoba złożyła wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia

Osobom, którym ważność orzeczenia wygasła od 8 marca 2020 r. przedłużenie prawa do świadczeń nie jest już uzależniona od złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia. Za każdym razem potrzebne jest jednak złożenie oświadczenia wskazującego, że jego sytuacja nie uległa zmianie.

Przedłużenie to powinno nastąpić z urzędu, bez konieczności składania kolejnych wniosków i dotyczyć powinno świadczeń pielęgnacyjnych, zasiłków pielęgnacyjnych, specjalnych zasiłków opiekuńczych, zasiłków dla opiekunów.

Pobierz: Wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego >>

Podstawy prawne:

  1. Ustawa z dn. 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1952, z późn. zm.).
  2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2018 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz. U. 2018 poz. 1497).
  3. art. 15h ust. 1 pkt 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.