Zwężenie cewki moczowej jest stanem patologicznym uniemożliwiającym prawidłowe oddawanie moczu. Ze względu na uwarunkowania anatomiczne, występuje przede wszystkim u mężczyzn. Może pojawić się u pacjentów w każdym wieku. Dotyczy dolnego odcinka układu moczowego. Jak powstaje zwężenie cewki moczowej? Co może na nie wskazywać? Na czym polega leczenie? Podpowiadamy. 

Przyczyny zwężenia cewki moczowej 

Etiologia zwężenia cewki moczowej jest bardzo złożona. Do odcinkowego zmniejszenia jej średnicy dochodzi często na skutek chorób, wad wrodzonych lub czynników zewnętrznych. Przyczyny występowania tego stanu patologicznego można podzielić na jatrogenne i idiopatyczne. Zwężenie cewki moczowej może być wynikiem współwystępowania schorzeń układu moczowego, jego nieprawidłowej budowy czy obecności ciała obcego. Niekiedy pojawia się w przebiegu chorób wenerycznych. 

Do najczęściej występujących czynników powodujących zwężenie cewki moczowej zalicza się:

  • choroby nowotworowe;
  • działania jatrogenne (interwencje lekarskie) – m.in. zabiegi operacyjne wymagające cewnikowania pacjenta;
  • bakteryjne, wirusowe lub grzybicze zakażenia dróg moczowych;
  • obecność ciała obcego;
  • urazy krocza – na przykład złamanie kości miednicy;
  • kamica moczowa;
  • wady wrodzone – np. zastawka cewki tylnej u chłopców. 

Do rozwoju stanu patologicznego może przyczynić się zbyt długie cewnikowanie. Zwężenie cewki moczowej występuje dość często u pacjentów długotrwale hospitalizowanych. Może też pojawić się po zabiegach urologicznych na dolnych drogach moczowych lub w wyniku częstych badań diagnostycznych, np. cystoskopii. 

Objawy zwężenia cewki moczowej 

Jednym z powszechnie występujących symptomów jest osłabienie strumienia moczu. W dalszym przebiegu zwężenia cewki moczowej narasta jego zaleganie. W zaawansowanej postaci często pojawiają się trudności z rozpoczęciem mikcji oraz może dojść do całkowitego zatrzymania moczu. Charakterystycznym objawem jest także przerywanie i rozpryskiwanie się strumienia. 

Pacjenci podają w wywiadzie szereg dolegliwości, które przyczyniają się do odczuwania na co dzień dyskomfortu. Łagodne zwężenie cewki moczowej może przebiegać bezobjawowo. Wówczas możliwe jest zdiagnozowanie schorzenia po nieskutecznej próbie zacewnikowania pacjenta. 

Jak rozpoznać zwężenie cewki moczowej? Objawy towarzyszące chorym można podzielić na dwie grupy. Z jednej strony wynikają z obecności zmniejszenia średnicy cewki moczowej. Do objawów przeszkody podpęcherzowej zalicza się: 

  • osłabienie przepływu i zmniejszenie strumienia moczu;
  • przerywanie lub duże trudności z rozpoczęciem mikcji;
  • uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza moczowego;
  • całkowite zatrzymanie mikcji (przy znacznym zwężeniu cewki). 

Druga grupa symptomów towarzyszących pacjentom wynika z podrażnienia dróg moczowych. Spośród najczęściej występujących objawów warto wymienić:

  • częstomocz;
  • parcia naglące;
  • ból podczas mikcji;
  • nykturię (konieczność oddawania moczu w nocy). 

Diagnostyka zwężenia cewki moczowej 

Kluczową rolę odgrywa wywiad medyczny oraz badanie przedmiotowe u lekarza urologa. Objawy towarzyszące mężczyznom mogą przypominać te, które występują w przebiegu rozrostu gruczołu krokowego. Z tego względu bardzo istotne są dane zebrane z wywiadu z pacjentem. Przebyty uraz krocza czy cewnikowanie może ukierunkować lekarza na trafne postawienie diagnozy. Istnieje wiele metod służących do diagnostyki zwężenia cewki moczowej. Do najczęściej wykonywanych badań należy uretroskopia, uretrografia wsteczna, cystouretrografia mikcyjna. W celach diagnostycznych wykorzystuje się także USG układu moczowego. Warto też wykonać podstawowe badania laboratoryjne, tj. posiew moczu wraz z oznaczeniem poziomu kreatyniny oraz mocznika. 

  • Uretroskopia jest endoskopowym wziernikowaniem cewki moczowej. Badanie odbywa się przy użyciu specjalnego narzędzia optycznego, które pozwala na uzyskanie obrazu narządu na ekranie monitora. Może posłużyć do określenia miejsca, długości i stopnia zaawansowania zwężenia. 
  • Uretrografia wsteczna jest narzędziem diagnostycznym, które polega na podaniu środka kontrastującego do cewki moczowej i wykonaniu RTG. Badanie obrazowe pozwala na wizualizację zajętego chorobowo fragmentu. Do metod radiologicznych można też zaliczyć cystouretrografię mikcyjna. W tym badaniu kontrast wprowadza się do pęcherza, natomiast zdjęcie wykonywane jest w trakcie mikcji. 
  • Badanie ultrasonograficzne (USG) może posłużyć do oceny przepływu moczu przez cewkę. Pozwala też na uwidocznienie zalegania uryny w pęcherzu moczowym. Badanie USG umożliwia pomiar ilości wydalanego moczu w jednostce czasu. 

Jak leczyć zwężenie cewki moczowej? 

Jak do tej pory nie została opracowana skuteczna farmakoterapia. W przypadku zwężenia cewki moczowej zastosowanie znajduje leczenie zabiegowe. Wykorzystywane są następujące metody:

  • dilatacje, kalibracje – rozszerzanie odcinkowego zmniejszenia średnicy za pomocą rozszerzadeł lub cewników;
  • uretrotomia – wymaga nacięcia zwężonego odcinka za pomocą lasera lub specjalnego narzędzia tnącego wprowadzanego do światła cewki w znieczuleniu ogólnym;
  • stenty decewkowe – wszczepienie materiału zapobiegającego nawrotom zwężenia;
  • plastyka cewki – operacyjne usunięcie miejsca zwężenia oraz zespolenie cewki w zdrowym odcinku. 

O optymalnym rozwiązaniu dla pacjenta decyduje lekarz urolog. Jaka metoda leczenia wykorzystywana jest najczęściej na zwężenie cewki moczowej? Zabieg operacyjny nazywany uretrotomią, który został pokrótce opisany wyżej. Wykonywany jest przy użyciu tzw. urethrotomu, mogącego posłużyć do lokalizacji miejsca występowania stanów patologicznych. Przy jego użyciu rozcina się podłużnie zwężenie cewki moczowej. W ramach wspomagającego postępowania terapeutycznego warto stosować odpowiednio dobrane zioła. Na zwężenie cewki moczowej i dolegliwości układu moczowego sprawdzą się m.in. preparaty zawierające w składzie skrzyp polny, nawłoć pospolitą, mącznicę lekarską czy pietruszkę.