Cewnikowanie jest medyczną procedurą, która jest wykorzystywana zarówno w trakcie diagnostyki, jak i leczenia.  W niektórych sytuacjach zdrowotnych potrzebne jest stałe cewnikowanie. Co jest ważne podczas użytkowania cewnika? Jak nosić worek na mocz i czy to jest wygodne? Jakie akcesoria mogą być pomocne w noszeniu worka na mocz?

Cewnik i worek na mocz – jak zapobiegać infekcjom układu moczowego

Osoby z założonym cewnikiem mogą normalnie funkcjonować w życiu codziennym, tzn. mogą wykonywać lekkie czynności fizyczne, spacerować, chodzić do szkoły czy też do pracy. Bardzo ważna jest higiena i odpowiednie postępowanie z cewnikiem i workiem na mocz. Pozwala to na minimalizację ryzyka infekcji układu moczowego, które są częstym powikłaniem cewnikowania. Do najważniejszych zasad, których stosowanie pozwala zapobiegać zakażeniom układu moczowego należą:
  • przed i po każdym kontakcie z cewnikiem orz workiem na mocz myjemy ręce ciepłą wodą i mydłem;
  • codziennie dbamy o higienę intymną - okolice odbytu i okolice ujścia cewki i zewnętrzną cześć cewnika myjemy również ciepłą wodą z mydłem;
  • częsta zmiana bielizny pościelowej;
  • jednym z elementów higieny cewnika jest picie dużej ilości płynów (średnio 2 litry na dobę), co pozwala na odpowiednio duży przepływ moczu i zapobiega gromadzeniu się bakterii;
  • worek na mocz należy utrzymywać poniżej poziomu pęcherza moczowego;
  • regularne opróżnianie worka na mocz - robimy to gdy jest on wypełniony do ¾ swojej objętości lub minimum raz na dobę, jeżeli dobowa ilość moczu nie osiągnie takiego poziomu;
  • worka i cewnika nie należy rozłączać bez uzasadnionej potrzeby, a do opróżniania worka z moczu należy używać zaworu spustowego;
  • w przypadku, kiedy rozłączenie cewnika i worka jest niezbędne, należy pamiętać o dokładnym zdezynfekowaniu końcówki worka oraz cewnika oraz o tym, że nie można pozwolić na to, aby cewnik pozostawał otwarty (używamy zatyczki do cewnika).
Do objawów, które powinny Cię zaniepokoić i wymagają konsultacji z lekarzem, bo mogą wskazywać na powikłania związane z cewnikowaniem należą m.in.: gorączka, dreszcze, bóle głowy, uczucie pełnego pęcherza, ból w podbrzuszu, pieczenie oraz ból w miejscu wprowadzenia cewnika, zmiana koloru lub gęstości moczu, mocz jest mętny lub w moczu zaobserwowano krew, z miejsca wprowadzania cewnika wycieka ropa lub wyczuwalny jest nieprzyjemny zapach, brak moczu w worku  przez ponad 4 godziny. 

Jak nosić worek na mocz – zasady codziennego użytkowania

Cewnik do cienka rurka, którą wprowadza się przez cewkę do pęcherza moczowego. Drugi koniec cewnika jest połączony z workiem na mocz. Podczas codziennego użytkowania ważne jest, aby sprawdzać jakie jest położenie cewnika. Chodzi o to, aby dren nie był zagięty, skręcony, załamany gdyż może to utrudniać lub blokować odpływ moczu z pęcherza do worka. 
Bardzo ważne jest również położenie worka na mocz względem pęcherza moczowego. Worek zawsze powinien znajdować się poniżej pęcherza moczowego. Inaczej możemy mieć do czynienia z cofaniem się moczu, co może być przyczyną infekcji dróg moczowych. W przypadku pozycji leżącej należy zadbać o to, aby worek na mocz nie leżał na łóżku. W takiej sytuacji pomocny może być specjalny haczyk, wieszak który można umocować na bocznej ramie łóżka, a na nim powiesić worek do zbiórki moczu. W przypadku osób chodzących dobrym rozwiązaniem mogą być worki na mocz na udo. W obu przypadkach będziemy mieć zrealizowaną zasadę umieszczenia worka na mocz poniżej poziomu, na którym znajduje się pęcherz moczowy. 

Noszenie worka na mocz – pomocne akcesoria

Jeśli jesteś osobą chodzącą, dobrze sprawdzą się worki na mocz mocowane na nodze. Aby swobodnie poruszać się z takim workiem, dostępne są dwa rozwiązania, które możesz dopasować do swoich upodobań i potrzeb. Są to:
  • kieszeń na worek na mocz – do niej wkłada się worek, wykonana jest z elastycznego materiału, który zapewnia komfort i wygodę noszenia oraz nie podrażnia skóry; taka kieszeń umożliwia bezpieczne mocowanie worka na mocz na nodze, dzięki niej worek przylega dobrze do skóry, nie jest więc widoczny pod ubraniem, a chory zyskuje dużą mobilność; na rynku dostępne są kieszenie o różnych rozmiarach,  co pozwala nam dopasować kieszeń do rozmiarów naszej nogi - uda lub łydki (obie wersje kieszeni można kupić)
  • paski mocujące do worka na mocz – są to specjalnie przygotowane miękkie, elastyczne paski zapinane na guziki lub na rzepy (mocowanie na nodze); guziki na paskach wpina się w specjalne dziurki w workach do zbiórki moczu znajdujących się na górnym i dolnym brzegu worka; za pomocą takich pasków worek na mocz umieszcza się na nodze, a dzięki paskom worek nie przemieszcza się i nie krępuje ruchów; aby korzystać z paków mocujących potrzebne są specjalne worki na mocz, które posiadają specjalne otwory do mocowania pasków (otwory, w który wpina się guziki).

Bibliografia:
1. Babska K. Prewencja zakażeń układu moczowego u pacjentów z cewnikiem moczowym. Aktualności w Pielęgniarstwie Nefrologicznym. Forum Nefrol 2020; 13(2): 98–102.
2. Mączyńska A. Antyseptic non-touch technique- profilaktyka zakażeń związanych z założonym cewnikiem moczowym. Forum Zakażeń 2018; 9(4): 189-202.
3. Zuchowski A. Epidemiologia zakażeń dróg moczowych u pacjentów cewnikowanych. Forum Zakażeń 2017; 8(1): 27–31.
4. Bartoszewicz M, Przondo-Mordarska A, Junka A. Cewnikowanie dróg moczowych – zasady profilaktyki zakażeń.  Pielęgniarka Epidemiologiczna 2011; 1(44): 15-22.