Pęcherz nadreaktywny wiążę się z występowaniem wstydliwych dolegliwości. Dlatego liczba osób, które na niego cierpią, może być większa, niż podają to oficjalne statystyki. Nie należy jednak zwlekać z wizytą u lekarza, jeśli zaobserwowałeś niepokojące objawy. Szybkie podjęcie leczenia oraz zaopatrzenie się w środki chłonne pomoże Ci zapomnieć o chorobie.

Czym jest pęcherz nadreaktywny?

Zespół nadreaktywnego pęcherza (ang. overactive bladder, OAB) nazywany jest również „pęcherzem nadreaktywnym” lub „nadreaktywnością pęcherza”. To zaburzenia pęcherza moczowego, dla których charakterystyczny jest częstomocz, nietrzymanie moczu typu parcia naglącego oraz parcia naglące.

Należy jednak rozróżnić pojęcie nadreaktywności pęcherza oraz naglącego nietrzymania moczu. OAB nie zawsze towarzyszy nietrzymanie moczu. W niektórych przypadkach objawy ograniczają się do częstomoczu (którego przyczyną jest nadreaktywność wypieracza przy małym wypełnieniu pęcherza) i parć naglących. 

Jakie są przyczyny pęcherza nadreaktywnego?

Przyczyną pęcherza nadreaktywnego są:

  • wady wrodzone (m.in. przepuklina oponowo-rdzeniowa, niedorozwój kości krzyżowej) – OAB jest rozpoznawane zazwyczaj jeszcze przed okresem dojrzewania, po treningu czystościowym.
  • choroby – do wystąpienia zespołu pęcherza nadreaktywnego predysponuje również nieleczona cukrzyca, stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera oraz choroba Parkinsona.
  • urazy rdzenia kręgowego, które powodują uszkodzenie ośrodków odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie cewki moczowej i pęcherza moczowego. Częstość występowania OAB zależy od wysokości, na której doszło do uszkodzenia – częściej pojawia się u osób, które doznały urazu odcinka szyjnego.

Ryzyko wystąpienia pęcherza nadreaktywnego zwiększa się wraz z wiekiem. Problem ten dotyczy szczególnie osób starszych, choć patrząc na powyższe czynniki widać, że może pojawić się nawet u dzieci. 

Jakie są objawy pęcherza nadreaktywnego?

Po czym poznać, że Twój układ moczowy nie funkcjonuje prawidłowo? Jakie są objawy zespołu pęcherza nadreaktywnego? Do trzech głównych należy trudność w opróżnianiu pęcherza, zaburzenia czucia pęcherzowego oraz nietrzymanie moczu.

Objawy, z którymi jak najszybciej powinieneś zgłosić się do lekarza to:

  • oddawanie moczu w nocy (czyli nykturia),
  • wielokrotne (częściej niż 8 razy dziennie) oddawanie niewielkich ilości moczu,
  • niepohamowana i bolesna potrzeba oddawania moczu,
  • mimowolne popuszczanie moczu,
  • pozostawanie małej ilości moczu w pęcherzu moczowym po mikcji.

Pamiętaj, że stopień nasilenia objawów zespołu pęcherza nadreaktywnego, a także występowanie innych dolegliwości to kwestia indywidualna. Dlatego tak ważne jest, aby nie stawiać diagnozy samodzielnie i zgłosić się do specjalisty, który pomoże odpowiedzieć na pytanie, czy są to objawy zespołu pęcherza nadreaktywnego.

Warto mieć na uwadze również to, że objawy zespołu pęcherza nadreaktywnego mogą pojawiać się w przeroście prostaty u mężczyzn. Charakterystyczne dla niego są dolegliwości, takie jak pieczenie i ból podczas oddawania moczu, częste oddawanie moczu w małych ilościach, a nawet obecność krwi w moczu i ból w podbrzuszu. Nie należy ich lekceważyć, ponieważ rozrastający się gruczoł krokowy może spowodować zamknięcie cewki moczowej, co wiąże się z koniecznością cewnikowania. 

Leczenie zespołu pęcherza nadreaktywnego

Zaobserwowałeś u siebie objawy zespołu pęcherza nadreaktywnego i zastanawiasz się co dalej? Leczenie nadreaktywnego pęcherza obejmuje różne metody:

  • zmianę stylu życia,
  • trening pęcherza,
  • leczenie farmakologiczne,
  • elektromodulację pęcherza,
  • leczenie chirurgiczne.

Zanim lekarz zdecyduje o tym, jak będzie wyglądać leczenie nadreaktywnego pęcherza, przeprowadzi szczegółowy wywiad lekarski. W niektórych przypadkach może zlecić również dodatkowe badania. 

Wybór metody leczenia nadreaktywnego pęcherza zależy m.in. od tego, co jest przyczyną zaburzeń pracy układu moczowego, a także stopnia zaawansowania choroby i wieku. Aby terapia była bardziej efektywna, lekarz może zdecydować o połączeniu różnych metod. 

Trening pęcherza – zespół pęcherza nadreaktywnego

Jedną z metod leczenia OAB jest trening pęcherza. Zaleca się go przede wszystkim w przypadku pęcherza nadreaktywnego o stopniu umiarkowanym. Jego podstawą są ćwiczenia, których celem jest nauka prawidłowych odruchów oddawania moczu i przywrócenie właściwego rytmu mikcji. 

Trening pęcherza nadreaktywnego składa się m.in. z ćwiczeń mięśni dna miednicy. Ważne, aby nie wykonywać ich w trakcie oddawania moczu. W przeciwnym razie mogą spowodować stany zapalne dróg moczowych. Zaleca się, aby robić je w dowolnej pozycji. Nie są to trudne ćwiczenia – wystarczy, że będziesz naprzemiennie zaciskał (podczas wydechu) i rozluźniał mięśnie (w czasie wdechu). Jeśli trening pęcherza nadreaktywnego ma przynieść oczekiwane efekty, pamiętaj o regularności – wykonuj ćwiczenia kilka razy dziennie.

Zmiana stylu życia – zespół pęcherza nadreaktywnego

Jednym z elementów leczenia nadreaktywnego pęcherza jest również zmiana dotychczasowego stylu życia. 

Jeśli masz nadwagę lub otyłość konieczna będzie redukcja masy ciała. Ważne, aby bazowała na odpowiednio zbilansowanej diecie odchudzającej oraz regularnych ćwiczeniach fizycznych (dobranych do Twojego wieku, stanu zdrowia i preferencji). Dlaczego zrzucenie redukcja masy ciała jest tak istotna w przypadku pęcherza nadreaktywnego? Otyłość brzuszna może być jedną z przyczyn ucisku pęcherza, a tym samym powodować nietrzymanie moczu oraz parcie naglące.

Odpowiednio zbilansowana dieta odgrywa ważną rolę w leczeniu OAB również ze względu na to, że zmniejsza ryzyko zaparć i wzmacnia odporność (dzięki czemu jesteś mniej podatny na infekcje układu moczowego). Dlatego ważne, aby oprócz liczenia kalorii skupić się na włączeniu do diety produktów bogatych w błonnik pokarmowy (są to m.in. pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, świeże warzywa i owoce), witaminę C (jej bogatym źródłem jest np. papryka, natka pietruszki, kalarepa, truskawki, porzeczki, owoce dzikiej róży) oraz kwasy omega-3 (znajdziesz je w tłustych rybach morskich, olejach roślinnych, orzechach, nasionach chia, siemieniu lnianym). 

Oprócz zwrócenia uwagi na ilość i jakość pokarmów ważne jest, aby przyjrzeć się przyjmowanym płynom. Zaleca się, aby osoby z OAB unikały nadmiernych ilości kofeiny, alkoholu oraz słodkich napojów gazowanych. Ważne jest również powstrzymywanie się od picia dużych ilości płynów tuż przed snem.

Aby leczenie nadreaktywnego pęcherza było skuteczne, zaleca się również zaprzestanie palenia papierosów oraz dbanie o higienę osobistą.

Leki na nadreaktywny pęcherz

W terapii pęcherza nadreaktywnego wykorzystuje się również leki. Celem ich podawania jest zmniejszenie nadmiernych skurczów pęcherza. Dlatego najczęściej stosuje się leki działające antycholinergicznie i rozkurczające mięśnie gładkie. 

W przypadku braku poprawy lub wystąpienia skutków ubocznych lekarz może zlecić podawanie innych leków. Przy pęcherzu nadreaktywnym zastosowanie znajdują również te, które mają wpływ na metabolizm neuroprzekaźników oraz wykazują działanie przeciwbólowe. Dzięki temu łagodzą objawy towarzyszące OAB (parcia naglące, dolegliwości bólowe). 

Zastosowanie w leczeniu zespołu pęcherza nadreaktywnego znajdują również leki stosowane w przypadku innych chorób m.in. hormony, blokery kanału wapniowego oraz receptorów alfa-adrenergicznych. 

W związku z tym, że podawanie leków w niektórych przypadkach jest za mało skuteczne, coraz częściej sięga się po inne metody. Jedną z nich jest ostrzykiwanie mięśnia wypieracza neurotoksyną botulinową typu A. Tego typu działanie pozwala na ich czasowe zwiotczenie, a tym samym zmniejszenie nadreaktywności pęcherza. 

Stymulacja nerwów przy pęcherzu nadreaktywnym

Pęcherz nadreaktywny można leczyć również poprzez stymulację nerwów. W wersji bardziej inwazyjnej, do nerwów krzyżowych wszczepia się małe urządzenia, które wysyłają impulsy elektryczne.  

Mniej inwazyjną metodą jest przezskórna elektrostymulacja nerwu piszczelowego. W tym przypadku, w skórze kostki umieszcza się cienką igłę podłączoną do elektrody urządzenia. Następnie impulsy elektryczne przechodzą przez nerw piszczelowy do splotu krzyżowego. Aby złagodzić nieprzyjemne objawy pęcherza nadreaktywnego, zaleca się używanie urządzenia przez minimum 30 minut raz w tygodniu (przez przynajmniej 3 miesiące). 

Stymulacja nerwów przy pęcherzu nadreaktywnym jest szczególnie polecana, gdy zawodzi farmakoterapia (lub, gdy celem jest zmniejszenie dawki leków). 

Leczenie chirurgiczne przy zespole pęcherza nadreaktywnego

Jeśli objawy pęcherza nadreaktywnego nie ustępują pomimo zastosowania różnych metod, lekarz może zdecydować o leczeniu chirurgicznym. 

Najczęściej wykonuje się zabiegi, które polegają na przecinaniu nerwów zaopatrujących pęcherz moczowy, powiększeniu go (poprzez wszczepienie części jelita) lub wszczepieniu syntetycznej taśmy podcewkowej. W  związku z tym, że są to metody inwazyjne, nie są one stosowane w pierwszej kolejności. Zazwyczaj po postawieniu diagnozy, próbuje się rozwiązać problem z pęcherzem nadreaktywnym poprzez inne nieinwazyjne metody leczenia.

Środki chłonne, które poprawią codzienny komfort przy zespole pęcherza nadreaktywnego

Jeśli zmagasz się z objawami pęcherza nadreaktywnego, pomocne będą również środki chłonne. Ich celem jest poprawa codziennego komfortu i umożliwienie prowadzenia dotychczasowego stylu życia. 

Ponadto środki chłonne stosowane w przypadku pęcherza nadreaktywnego pomagają uchronić się przed nawracającymi infekcjami układu moczowego oraz podrażnieniami. Po jakie produkty warto sięgnąć, jeśli cierpisz na OAB? Do wyboru masz:

● wkładki urologiczne – delikatny materiał i dyskretna budowa sprawiają, że zapewniają uczucie komfortu i swobodę ruchów. W sprzedaży dostępne są wkładki o różnych poziomach chłonności. Dzięki temu dobierzesz je w zależności od nasilenia objawów pęcherza nadreaktywnego.

● majtki chłonne – świetnie sprawdzają się podczas dłuższych podróży oraz w czasie rehabilitacji. Wykonane są z miękkich tkanin o dobrej przepuszczalności powietrza. Dzięki temu możesz nosić je jak normalną bieliznę. 

● pieluchomajtki na rzepy – polecane są przede wszystkim, gdy objawy pęcherza nadreaktywnego są na tyle nasilone, że inne środki chłonne są niewystarczające. Dostępne są w różnych rozmiarach – bardzo ważne, żebyś wybrał ten właściwy, ponieważ za duże pieluchomajtki mogą przeciekać, a za małe spowodować odparzenia. 

● pieluchy anatomiczne – są mocowane do majtek siatkowatych. Dobrze chronią przed wilgocią i zmniejszają ryzyko podrażnień. Wybierane są najczęściej przez osoby leżące (lub częściowo mobilne).

Pęcherz nadreaktywny może przyczynić się do zmiany stylu życia. Popuszczanie moczu, ból przy jego oddawaniu i inne objawy niejednokrotnie sprawiają, że chorzy rezygnują z dotychczasowych aktywności. Nie musi tak jednak być. Obecnie dostępne są różne metody leczenia nieprzyjemnych dolegliwości pęcherza nadreaktywnego oraz środki chłonne poprawiające codzienny komfort.